ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ

ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ, ᱨᱟᱲᱟ ᱜᱮᱭᱟᱱ ᱯᱩᱛᱷᱤ ᱠᱷᱚᱱ
ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱩᱭᱜᱷᱩᱨ ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱴᱚᱴᱷᱟ
شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى
新疆维吾尔自治区
ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱴᱚᱴᱷᱟ
Name transcription(s)
 • Chinese新疆维吾尔自治区
(Xīnjiāng Wéiwú'ěr Zìzhìqū)
 • AbbreviationXJ / (Pinyin: Xīn)
 • Uyghurᱪᱷᱟᱸᱪ:Ug
 • Uyghur transl.Shinjang Uyghur Aptonom Rayoni
Map showing the location of Xinjiang Uygur Autonomous Region
Map showing the location of the Xinjiang Uygur Autonomous Region
Coordinates: 41°N 85°E / 41°N 85°E / 41; 85Coordinates: 41°N 85°E / 41°N 85°E / 41; 85
ᱧᱩᱢ ᱟᱠᱟᱱᱟ
  • , xīn ("new")
  • , jiāng ("frontier" or "borderland")
Capital
(and largest city)
Ürümqi
Divisions14 prefectures, 99 counties, 1005 townships
ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ
 • CCP SecretaryChen Quanguo
 • ChairmanShohrat Zakir
ᱮᱨᱤᱭᱟ [᱑]
 • ᱞᱮᱠᱷᱟᱜᱩᱴ1664897 ᱠᱤᱢᱤ (642820 ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱟᱭᱤᱞ)
ᱮᱨᱤᱭᱟ ᱨᱮᱸᱠ1st
ᱵᱟᱹᱱᱟᱹᱲᱛᱤ ᱩᱥᱩᱞ (K2)8611 ᱢᱤᱴᱚᱨ (28251 ᱯᱷᱩᱴ)
ᱦᱩᱱᱩᱰᱤᱧ ᱩᱥᱩᱞ (Lake Ayding[᱒])-154 ᱢᱤᱴᱚᱨ (-505 ᱯᱷᱩᱴ)
ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ(2010 Census)[᱓]
 • ᱞᱮᱠᱷᱟᱜᱩᱴ᱒᱑,᱘᱑᱕,᱘᱑᱕
 • ᱮᱥᱴᱤᱢᱮᱴ (2018)[᱔]᱒᱔,᱘᱗᱐,᱐᱐᱐
 • ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱮᱞ25th
 • ᱰᱮᱱᱥᱤᱴᱤ15/ᱠᱤᱢᱤ2 (40/ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱟᱹᱭᱤᱞ)
 • ᱰᱮᱱᱥᱤᱴᱤ ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱮᱞ29th
Demographics[᱕]
 • Ethnic
 composition (2010 Census)
 • Languages
 and dialects
ᱟᱭ.ᱮᱥ.ᱳ ᱓᱑᱖᱖ ᱠᱳᱰCN-XJ
GDP (2017 [᱗])CNY 1.1 trillion
$162 billion (26th)
 - per capitaCNY 45,099
USD 6,680 (21st)
HDI (2018)0.731[᱘] (high) (27th)
ᱣᱮᱵᱽᱥᱟᱭᱤᱴXinjiang Uygur Autonomous Region

ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ (ᱩᱭᱜᱷᱩᱨ: شىنجاڭ‎‎, ᱤᱝᱞᱤᱥ: Xinjiang, ᱪᱟᱭᱱᱤᱡᱽ: 新疆) ᱚᱯᱷᱤᱥᱤᱭᱟᱞ ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱩᱭᱜᱷᱩᱨ ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱫᱚ ᱪᱤᱱ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱢ-ᱯᱟᱪᱮ ᱥᱮᱫ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱢᱤᱫ ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱪᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱠᱷᱚᱱ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱥᱟᱶ ᱛᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱘ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱑᱖ ᱞᱟᱠᱷ ᱪᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱠᱤᱢᱤ (᱖᱔᱐,᱐᱐᱐ ᱪᱟᱹᱣᱠᱟᱹ ᱢᱟᱭᱤᱞ) ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱟᱨ ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱒.᱕ ᱠᱳᱴᱤ ᱦᱚᱲ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾

ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱚᱝᱜᱚᱞᱤᱭᱟ, ᱨᱟᱥᱤᱭᱟ, ᱠᱤᱨᱜᱤᱡᱽᱥᱛᱟᱱ, ᱠᱟᱡᱟᱠᱥᱛᱟᱱ, ᱛᱟᱡᱤᱠᱤᱥᱛᱟᱱ, ᱟᱯᱷᱜᱟᱱᱤᱥᱛᱟᱱ, ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱟᱨ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱥᱤᱢᱟᱹᱱᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱠᱟᱨᱟᱠᱳᱨᱟᱢ, ᱠᱩᱱᱞᱩᱱ ᱟᱨ ᱛᱤᱭᱟᱱ ᱥᱟᱱ ᱵᱩᱨᱩᱢᱟᱞᱟ ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱥᱤᱢᱟᱹᱱᱟ ᱨᱮ ᱯᱟᱥᱱᱟᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ, ᱚᱱᱟ ᱥᱟᱶ ᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱪᱮ ᱟᱨ ᱠᱚᱧᱮ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱥᱮᱫ ᱦᱚᱸ ᱾ ᱟᱠᱥᱟᱭ ᱪᱤᱱ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱪᱤᱱ ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱳᱛᱟᱱ ᱵᱷᱟᱜᱽ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮᱭ ᱥᱟᱥᱚᱱᱮᱫ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱞᱟᱫᱟᱠᱷ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮᱭ ᱵᱟᱛᱟᱣᱟ ᱾ ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱪᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱤᱵᱵᱚᱛ ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱴᱚᱴᱷᱟ, ᱜᱟᱱᱥᱩ ᱟᱨ ᱪᱤᱝᱦᱟᱭ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱥᱟᱶ ᱦᱚᱸ ᱥᱤᱢᱟᱹᱱᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱟᱜᱟᱢᱤᱭᱟᱹ ᱥᱤᱞᱠ ᱰᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱦᱚᱨ ᱛᱮᱫ ᱫᱚ ᱱᱚᱶᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱪᱮᱛᱟᱱ ᱛᱮᱜᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱛᱚᱢ-ᱯᱟᱪᱮ ᱪᱮᱫ ᱪᱟᱞᱟᱣ ᱞᱮᱱᱟ ᱾

ᱱᱚᱸᱰᱮ ᱟᱹᱰᱤᱜᱟᱱ ᱡᱟᱹᱛᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ, ᱡᱟᱦᱟ ᱢᱩᱫ ᱨᱮ ᱛᱩᱨᱠᱤᱠ, ᱩᱭᱜᱷᱩᱨ, ᱠᱟᱡᱟᱠᱷ, ᱠᱤᱨᱜᱤᱡᱽ, ᱦᱟᱱ, ᱛᱤᱵᱵᱚᱛᱤ, ᱦᱩᱭ, ᱛᱟᱡᱤᱠ, ᱢᱚᱝᱜᱚᱞ, ᱨᱟᱥᱤᱭᱟᱱ ᱟᱨ ᱥᱤᱵᱮ ᱮᱢᱟᱱ ᱾ ᱢᱤᱫ ᱰᱚᱡᱚᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱚᱸ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱠᱟᱭᱩᱱᱴᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱵᱷᱟᱜᱽ ᱱᱚᱱᱠᱩ ᱡᱟᱹᱛᱤ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱞᱟᱹᱜᱤᱫ ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱥᱟᱭᱚᱛᱛᱚᱥᱟᱥᱤᱛᱚ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱵᱷᱤᱛᱨᱤᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾ ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱫᱚ ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱪᱟᱭᱱᱤᱡᱽ ᱛᱩᱨᱠᱤᱥᱛᱟᱱ, ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱩᱨᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱟᱨ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱩᱨᱠᱮᱥᱛᱟᱱ ᱦᱚᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜ ᱜᱮᱭᱟ ᱾

ᱧᱩᱛᱩᱢ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

Lua error in ᱢᱳᱰᱩᱞ:Infobox_multi-lingual_name at line 1697: attempt to call field '_lang' (a nil value).

ᱢᱟᱧᱪᱩ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱮ "ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ" ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱮᱱᱮᱫ "ᱱᱟᱶᱟ ᱯᱚᱱᱚᱛ" ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱛᱩᱨᱠᱤᱠ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱱᱟ ᱡᱟᱦᱟᱭ ᱫᱚ ᱩᱭᱜᱷᱩᱨ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱩᱭᱜᱷᱩᱨ ᱫᱚ ᱟᱢᱫᱟᱡᱽ ᱡᱚᱛᱚ ᱦᱚᱲ ᱜᱮ ᱢᱩᱥᱞᱟᱹ ᱠᱟᱱᱟ ᱠᱚ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱪᱟᱭᱱᱤᱡᱽ ᱛᱩᱨᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱥᱮ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱩᱨᱠᱤᱥᱛᱟᱱᱦᱚᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜᱼᱟ ᱾

ᱱᱟᱜᱟᱢ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱵᱚᱨᱱᱚᱱᱟ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱡᱟᱝᱜᱟᱨᱤᱭᱟ (ᱟᱨᱟᱜ) ᱟᱨ ᱛᱟᱨᱤᱢ ᱵᱮᱥᱤᱱ (ᱞᱤᱞ)
Northern Xinjiang (Junggar Basin) (Yellow), Eastern Xinjiang- Turpan Depression (Turpan Prefecture and Hami Prefecture) (Red) and Southern Xinjiang/the Tarim Basin (Blue)
Physical map showing the separation of Dzungaria and the Tarim Basin (Taklamakan) by the Tien Shan Mountains

ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱚᱛᱱᱚᱜ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱵᱟᱨᱭᱟ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱨᱮ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾

ᱥᱟᱥᱚᱱᱤᱭᱟᱹ ᱦᱟᱹᱴᱤᱧ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱚᱛᱱᱚᱜ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱠᱟᱹᱣᱰᱤᱟᱹᱨᱤ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱰᱮᱢᱚᱜᱽᱨᱟᱯᱷᱤ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱦᱮᱡᱽᱥᱮᱱ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱩᱨᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱯᱷᱩᱨᱜᱟᱹᱞ ᱟᱱᱫᱳᱞᱳᱱ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱭᱟ[᱙] ᱥᱤᱱᱡᱤᱭᱟᱝ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮ ᱪᱤᱱ ᱠᱷᱚᱱ ᱮᱴᱟᱜᱚᱜ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱹᱲᱦᱟᱭᱟ ᱪᱟᱞᱟᱜ ᱠᱟᱱᱟ[᱑᱐][᱑᱑] ᱾ ᱩᱭᱜᱷᱩᱨ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱨᱮᱱ ᱢᱤᱫ ᱮᱴᱟᱜᱚᱜ ᱜᱟᱶᱛᱟ ᱠᱚ ᱢᱚᱱᱮᱭᱟ ᱡᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ, ᱡᱟᱦᱟ ᱟᱠᱚ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱛᱩᱨᱠᱮᱥᱛᱟᱱ ᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜᱼᱟ, ᱚᱱᱟ ᱪᱤᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱟᱹᱱᱩᱱᱩ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱵᱟᱝ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱑᱙᱔᱙ ᱨᱮ ᱪᱤᱱ ᱱᱚᱸᱰᱤ ᱟᱠᱨᱚᱢᱚᱱ ᱠᱟᱛᱮᱡᱽ ᱮ ᱫᱚᱠᱷᱚᱞ ᱟᱠᱟᱫᱟ ᱾

ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ ᱢᱮ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱵᱟᱨᱦᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

  • Colin Renfrew, Before Silk: Unsolved Mysteries of the Silk Road, video of lecture, Penn Museum, 13 May 2011.
  • Xinjiang Travel Information Website
  • Xinjiang Government website(ᱪᱟᱭᱱᱤᱡᱽ ᱛᱮ) and an additional government site
  • Economic profile for Xinjiang at HKTDC
  • "Xinjiang: autonomous region, China". Encyclopædia Britannica.
  • General Atlas of Xinjiang
  • Xinjiang Video Project

ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

  1. 6-1 自然资源划 [6-1 Natural Resources] (in ᱪᱟᱭᱱᱤᱡᱽ). Statistics Bureau of Xinjiang. Archived from the original on 22 December 2015. Retrieved 19 December 2015.
  2. Mackerras, Colin; Yorke, Amanda (1991). The Cambridge handbook of contemporary China. Cambridge University Press. p. 192. ISBN 978-0-521-38755-2. Retrieved 4 June 2008.
  3. Susan M. Walcott; Corey Johnson (1 November 2013). "Where Inner Asia Meets Outer China: The Xinjiang Uyghur Autonomous Region of China". Eurasian Corridors of Interconnection: From the South China to the Caspian Sea. Routledge. pp. 64–65.
  4. "National Data". Archived from the original on 15 April 2020. Retrieved 10 April 2020.
  5. "Archive copy". Archived from the original on 2021-06-07. Retrieved 2020-11-23.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  6. "China". Ethnologue. Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 3 June 2015.
  7. 新疆维吾尔自治区2017年国民经济和社会发展统计公报 [Statistical Communiqué of Xinjiang on the 2017 National Economic and Social Development] (in ᱪᱟᱭᱱᱤᱡᱽ). Statistical Bureau of Xinjiang. 25 April 2018. Archived from the original on 22 June 2018. Retrieved 22 June 2018.
  8. United Nations Development Program (2013). China Human Development Report 2013: Sustainable and Liveable Cities: Toward Ecological Urbanisation (PDF). Beijing: Translation and Publishing Corporation. ISBN 978-7-5001-3754-2. Archived (PDF) from the original on ᱡᱩᱱ 11, 2014. Retrieved ᱢᱮ 14, 2014.
  9. The Xinjiang Conflict: Uyghur identity, Language, Policy, and Political discourse (PDF), East West center, archived (PDF) from the original on 11 अक्तूबर 2017, retrieved 3 मार्च 2014 {{citation}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)। The Xinjiang conflict.
  10. Uyghur Separatist conflict, American, archived from the original on 4 ᱚᱠᱴᱚᱵᱚᱨ 2013, retrieved 3 ᱢᱟᱨᱪ 2014.
  11. Ismail, Mohammed Sa'id; Ismail, Mohammed Aziz (1960 (Hejira 1380)), Moslems in the Soviet Union and China (Privately printed pamphlet), vol. 1, Translated by U.S. Government, Joint Publications Service, Tehran, IR, p. 52 {{citation}}: |format= requires |url= (help); Check date values in: |year= (help) translation printed in Washington: JPRS 3936, 19 ᱥᱮᱯᱴᱮᱢᱵᱚᱨ 1960.