Jump to content

ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ

ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ, ᱨᱟᱲᱟ ᱜᱮᱭᱟᱱ ᱯᱩᱛᱷᱤ ᱠᱷᱚᱱ
ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ
ਪੰਜਾਬੀپنجابی
The word "Punjabi" written in Shahmukhi (Nast'aliq style), Gurmukhi
ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱴᱷᱟᱶᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ ᱮᱞᱟᱠᱟ
ᱡᱟᱱᱟᱢ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱮᱠᱟ
᱑᱐᱐ ᱢᱤᱞᱤᱭᱚᱱ, ᱞᱟᱦᱟᱱᱫᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱥᱟᱶᱛᱮ[]
ᱚᱞ ᱛᱚᱦᱚᱨ
ᱥᱟᱦᱢᱩᱠᱷᱤ (ᱯᱷᱟᱨᱥᱤᱼᱟᱨᱚᱵᱤᱠ)
ᱜᱩᱨᱩᱢᱩᱠᱷᱤ (ᱵᱽᱨᱟᱢᱦᱤ)[]
ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱵᱽᱨᱮᱭᱤᱞ (ᱵᱷᱟᱨᱚᱛᱤ)
ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱚᱨᱤ[]
ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱟᱱᱚᱛ
ᱟᱹᱢᱟᱹᱞᱮᱛ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱴᱚᱴᱷᱟ
 ᱥᱤᱧᱚᱛ (ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ, ᱪᱚᱱᱰᱤᱜᱚᱰ, ᱫᱤᱞᱞᱤ, ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱸᱜᱽᱞᱟ, ᱦᱚᱨᱤᱭᱟᱬᱟ ᱨᱮ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱢᱟᱹᱱ
 ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱳᱰ
ISO 639-1pa
ISO 639-2pan
ISO 639-3pan – inclusive code
Individual codes:
bhd – Bhadrawahi
bht – Bhattiyali
kfs – Bilaspuri
cdh – Chambeali
cdj – Churahi
doi – Dogri
dgo – Dogri (proper)
gbk – Gaddi (Bharmauri)
kjo – Harijan Kinnauri
hii – Hinduri
jat – Jakati
jns – Jaunsari
hno – Northern Hindko
xnr – Kangri
xhe – Khetrani
kfx – Kullu Pahari
doi – Lahnda
bfz – Mahasu Pahari
mjl – Mandeali
pnb – Pahari-Potwari
pgg – Pangwali
skr – Saraiki
srx – Sirmauri
hnd – Southern Hindko
pnb – Western Punjabi
ᱜᱞᱳᱴᱳᱞᱳᱜᱽpanj1256  Punjabi[]
ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱴᱚᱴᱷᱟ59-AAF-e
Areas (red) where Punjabi is the native language, compared to all Indo-Aryan languages (dark grey)
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA.

ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ /pʌnˈɑːbi/[] (ᱥᱟᱦᱢᱩᱠᱷᱤ: پنجابی paṉjābī; ᱜᱩᱨᱩᱢᱩᱠᱷᱤ: ਪੰਜਾਬੀ pañjābī)[] ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱢᱤᱫ ᱤᱱᱫᱳ-ᱟᱨᱡᱚ ᱜᱷᱟᱨᱚᱸᱡᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱡᱟᱠᱟᱛ ᱨᱮ ᱑᱑ ᱠᱚᱨᱚᱨ ᱜᱟᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱨᱚᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱽ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱕ ᱥᱟᱹᱦᱤᱛ ᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱑᱐ ᱟᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱨᱚᱲᱮᱫᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[][] ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱦᱚᱲ ᱠᱚᱣᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ, ᱩᱱᱠᱩ ᱫᱚ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱟᱨ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱣᱟ ᱾ ᱤᱱᱰᱚ-ᱤᱣᱨᱚᱯᱤᱭᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱢᱟᱹᱫᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱱᱚᱶᱟ ᱜᱮ ᱢᱤᱫ ᱡᱤᱭᱤᱫ ᱟᱠᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱐][᱑᱑][᱑᱒][᱑᱓] ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱮ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ ᱨᱚᱲ ᱮᱫᱼᱟ ᱾[᱑᱔] ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱑᱑ ᱟ ᱱᱟᱜ ᱡᱚᱛᱚ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱨᱚᱲᱮᱫ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ[᱑᱕] ᱟᱨ ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱩᱯ-ᱢᱟᱦᱟᱫᱮᱥ ᱨᱮ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱨᱚᱲᱮᱫ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱡᱩᱢᱤᱫ ᱯᱚᱱᱚᱛ (US) ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱯᱩᱱ ᱟᱱᱟᱜ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱨᱚᱲᱮᱫ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱖] ᱟᱨ ᱠᱟᱱᱟᱰᱟ ᱨᱮ ᱤᱝᱞᱤᱥ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱟᱨ ᱯᱷᱨᱮᱸᱪ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱨᱮ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱫᱚ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱵᱟᱹᱲᱛᱤ ᱨᱚᱲᱮᱫ ᱠᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱗][᱑᱘] ᱚᱱᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱡᱩᱢᱤᱫᱽ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱟᱨᱚᱵᱽ, ᱡᱩᱢᱤᱫᱽ ᱯᱚᱱᱚᱛ (US), ᱥᱟᱣᱫᱤ ᱟᱨᱚᱵᱽ ᱟᱨ ᱚᱥᱴᱨᱮᱞᱤᱭᱟ ᱨᱮᱦᱚᱸ ᱱᱚᱶᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ ᱨᱚᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾

ᱡᱚᱜᱚ-ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱟᱨ ᱥᱟᱹᱜᱟᱭᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ

[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱨᱮᱱᱟ ᱡᱚᱚ-ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱢᱟᱡᱷᱤ, ᱫᱚᱣᱟᱵᱤ, ᱢᱚᱞᱣᱟᱭ, ᱯᱚᱣᱟᱫᱷᱤ, ᱯᱚᱛᱷᱚᱦᱟᱨᱤ ᱟᱨ ᱢᱩᱞᱛᱟᱱᱤ ᱮᱢᱟᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ ᱢᱮᱱᱟᱼᱟ ᱾ ᱥᱟᱫᱷᱟᱨᱚᱱ ᱛᱮ ᱤᱱᱰᱚ-ᱟᱨᱭᱚ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱮᱴᱟᱜ ᱡᱚᱚ-ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ (ᱩᱯ-ᱯᱟᱹᱥᱤ) ᱥᱟᱶ ᱡᱩᱲᱟᱹᱣ ᱮᱴᱠᱮᱴᱚᱬᱮ ᱫᱷᱟᱨᱟ ᱜᱮᱭᱟ ᱾[᱑᱙][᱒᱐] ᱵᱽᱨᱤᱴᱤᱥ ᱯᱟᱹᱱᱟᱹᱨᱥᱤᱭᱟᱹ ᱡᱚᱨᱡᱽ ᱟᱵᱽᱨᱟᱦᱚᱢ ᱜᱽᱨᱤᱭᱮᱨᱥᱚᱱ ᱚᱞ ᱞᱮᱫ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱᱟᱭ ᱵᱟᱝᱢᱟ, ᱯᱟᱪᱮ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱤ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱛᱮ ᱵᱟᱰᱟᱭᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱡᱚᱜᱚ-ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱩᱴ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱤᱫᱟᱹᱭ ᱛᱷᱟᱱ, ᱥᱟᱝ ᱱᱟᱹᱭ ᱟᱲᱮ (ᱥᱤᱱᱫᱷᱩ ᱩᱯᱚᱛᱭᱚᱠᱟ) ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱢ ᱟᱨ ᱯᱟᱪᱮ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱥᱟᱶᱛᱮ ᱯᱩᱱᱭᱟᱹ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱟᱰᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱛᱟᱨ ᱮᱞᱟᱠᱟ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱮᱫᱼᱟ ᱾


ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱤ ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱫᱚ ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱤ ᱟᱹᱲᱟᱹ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱮᱡ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱯᱟᱨᱥᱤᱭᱟᱱ ᱛᱮ 'ᱢᱚᱬᱮ ᱜᱚᱴᱟᱝ ᱫᱟᱜ' ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱮᱱᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱫᱚ ᱥᱤᱸᱫᱷᱩ ᱫᱟᱜ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱯᱩᱱᱭᱟᱹ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱯᱩᱨᱩᱵᱽ ᱥᱟᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱮᱱᱮᱛ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱫᱚ ᱠᱚᱧᱮ ᱮᱥᱤᱭᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱩᱨᱠᱤ-ᱯᱟᱨᱥᱤᱭᱟᱱ ᱡᱤᱛᱠᱟᱹᱨᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱦᱚᱛᱮᱛᱮ ᱮᱦᱚᱵ ᱞᱮᱱᱟ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱧᱩᱛᱩᱢ ᱯᱚᱧᱪᱟᱱᱚᱫᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱚᱨᱡᱚᱢᱟ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱮᱱᱮᱛ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ 'ᱯᱮᱭᱟ ᱫᱟᱜᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱫᱤᱥᱚᱢ' ᱾

ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱪᱟᱸᱜᱟ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱠᱚ

[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]
ᱥᱟᱫᱷᱟᱬᱚᱱ ᱞᱳᱜᱳ ᱨᱮ ᱜᱩᱨᱩᱢᱩᱠᱷᱤ ᱚᱞ ᱛᱚᱦᱚᱨ ᱾

ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ ᱟᱭᱢᱟ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱪᱤᱠᱤ ᱛᱮ ᱠᱚ ᱚᱞᱟ ᱾ ᱱᱮᱛᱟᱨ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱢᱩᱬᱩᱛ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱚ ᱮᱴᱟᱜ ᱮᱴᱟᱜ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱥᱟᱶ ᱡᱚᱯᱨᱟᱣ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ[᱒᱑][᱒᱒] ᱾ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ, ᱥᱤᱠᱷ ᱦᱚᱲ ᱠᱚ ᱜᱩᱨᱩᱢᱩᱠᱷᱤ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱚ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱵᱨᱚᱦᱚᱢᱤ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱽ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱚᱨᱠᱟᱨᱤ ᱢᱟᱹᱱ ᱦᱚᱸ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮ, ᱯᱚᱧᱡᱟᱵᱤ ᱢᱩᱥᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱥᱟᱦᱢᱩᱠᱷᱤ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱚ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱯᱷᱟᱨᱥᱤ-ᱟᱨᱚᱵᱤᱠ ᱪᱤᱠᱤ ᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱩᱨᱫᱩ ᱪᱤᱠᱤ ᱥᱟᱶ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱹᱜᱟᱹᱭ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱦᱤᱱᱫᱩ ᱠᱚ ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱽᱨᱤ ᱛᱮ ᱚᱞ ᱠᱚ ᱠᱩᱥᱤᱭᱟᱜᱼᱟ, ᱛᱚᱵᱮ ᱱᱮᱛᱟᱨ ᱫᱤᱱ ᱡᱟᱹᱥᱛᱤ ᱜᱟᱱ ᱦᱚᱲ ᱜᱮ ᱜᱩᱨᱩᱢᱩᱠᱷᱤ ᱨᱮ ᱠᱚ ᱤᱪᱟᱹᱨ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱟᱨ ᱫᱮᱵᱽᱱᱟᱜᱽᱨᱤ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱚᱢ ᱜᱮᱠᱚ ᱵᱮᱵᱷᱟᱨ ᱟ[᱒᱓]

ᱱᱚᱶᱟ ᱥᱮᱢᱯᱮᱞ ᱚᱞ ᱫᱚ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱤ ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱞᱟᱦᱚᱨ ᱚᱱᱚᱞ ᱠᱷᱚᱱ ᱦᱟᱛᱟᱣ ᱟᱠᱟᱱᱟ ᱾

ᱜᱩᱨᱩᱢᱩᱠᱷᱤ

ਲਹੌਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਾਚੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਹੌਰ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਲਹੌਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਿਆਸੀ, ਰਹਤਲੀ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਇਹਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਦਿਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਹੌਰ ਰਾਵੀ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਲੋਕ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ|

 

ᱥᱟᱦᱢᱩᱠᱷᱤ

لہور پاکستانی پن٘جاب دا دارالحکومت ہے۔ لوک گݨتی دے نالؕ کراچی توں بعد لہور دوجا سبھ توں وڈا شہر ہے۔ لہور پاکستان دا سیاسی، رہتلی اتے پڑھائی دا گڑھ ہے اتے، اسے لئی ایہ نوں پاکستان دا دل وی کیہا جاندا اے۔ لہور راوی دریا دے کنڈھے تے وسدا اے۔ اسدی لوک گݨتی اک کروڑ دے نیڑے اے۔

 

Transliteration

lahaur pākistānī panjāb dī rājtā̀ni/dārul hakūmat ài. lok giṇtī de nāḷ karācī tõ bāad lahaur dūjā sáb tõ vaḍḍā šáir ài. lahaur pākistān dā siāsī, rátalī ate paṛā̀ī dā gáṛ ài te ise laī ínū̃ pākistān dā dil vī kihā jāndā ài. lahaur rāvī dariā de káṇḍè te vasdā ài. isdī lok giṇtī ikk karoṛ de neṛe ài.

 

IPA

[ləɔːɾᵊ paːkɪstaːniː pənd͡ʒaːbᵊ diː ɾaːd͡ʒᵊtàːni: / daːɾəl hʊkuːmət ɦɛ̀ː ‖ lo:kᵊ ɡɪɳᵊtiː de naːlᵊ kəɾaːt͡ʃiː tõ: baːədᵊ ləɦɔːɾᵊ duːd͡ʒaː sə́bᵊ tõ: ʋəɖːaː ʃəɦɪɾ ɦɛ̀ː ‖ ləɔːɾᵊ paːkɪstaːnᵊ daː sɪaːsiː | ɾə́ɦtəliː əte: pəɽàːiː daː ɡə́ɽ ɦɛ̀ː əte: ɪse: ləiː ɪ́ɦnū̃ paːkɪstaːnᵊ daː dɪlᵊ ʋiː kɪɦaː d͡ʒa:ndaː ɛ̀ː ‖ ləɔːɾᵊ ɾaːʋiː dəɾɪa: de: kə́ɳɖe: te: ʋəsᵊdaː ɛ̀ː ‖ ɪsᵊdiː lo:kᵊ ɡɪɳᵊtiː ɪkːᵊ kəɾo:ɽᵊ de: ne:ɽe: ɛ̀ː ‖]

 

ᱛᱚᱨᱡᱚᱢᱟ

ᱞᱟᱦᱚᱨ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱᱤ ᱯᱟᱧᱡᱟᱵᱽ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱠᱚᱨᱟᱪᱤ, ᱛᱟᱭᱚᱢ, ᱞᱟᱦᱚᱨ ᱫᱚᱥᱟᱨ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱞᱟᱦᱚᱨ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ, ᱞᱟᱠᱪᱟᱨ ᱟᱨ ᱥᱮᱪᱮᱫ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱟᱞᱢᱟ ᱠᱟᱱᱟ, ᱟᱨ ᱚᱱᱟ ᱛᱮᱜᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱯᱟᱠᱤᱥᱛᱟᱱ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱨᱤᱫᱟᱹᱭ ᱦᱚᱠᱚ ᱢᱮᱛᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱞᱟᱦᱚᱨ ᱨᱟᱵᱷᱤ ᱜᱟᱰᱟ ᱟᱨᱮ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱ ᱦᱚᱲᱮᱞ ᱢᱤᱫ ᱠᱳᱴᱤ ᱜᱟᱱ ᱾

ᱟᱨᱦᱚᱸ ᱧᱮᱞ ᱢᱮ

[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]
  1. "Världens 100 största språk 2010" (The World's 100 Largest Languages in 2010), in Nationalencyklopedin
  2. "Punjabi". languagesgulper.com. Retrieved 29 March 2015.
  3. "Census of India: Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues –2001".
  4. "Census of India: Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues –2001". Censusindia.gov.in. Retrieved 2016-02-02.
  5. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Panjabi". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. {{cite book}}: Unknown parameter |chapterurl= ignored (help)
  6. Laurie Bauer, 2007, The Linguistics Student's Handbook, Edinburgh
  7. Kachru, Braj B.; Kachru, Yamuna; Sridhar, S. N. (27 March 2008). Language in South Asia. Cambridge University Press. p. 128. ISBN 978-1-139-46550-2. Retrieved 24 October 2014. Sikhs often write Punjabi in Gurmukhi, Hindus in Devanagari, and Muslims in Perso-Arabic.
  8. "Världens 100 största språk 2010". Nationalencyklopedin (in ᱥᱣᱤᱫᱤᱥ). 2010. Retrieved 12 February 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (help)
  9. "What Are The Top 10 Most Spoken Languages In The World?". Archived from the original on 2017-03-08. Retrieved 2020-01-25.
  10. Barbara Lust, James Gair. Lexical Anaphors and Pronouns in Selected South Asian Languages. Page 637. Walter de Gruyter, 1999. ISBN 978-3-11-014388-1.
  11. "Punjabi language and the Gurmukhi and Shahmuhi scripts and pronunciation". Omniglot.com. Retrieved 2012-08-03.
  12. Phonemic Inventory of Punjabi ᱪᱷᱟᱸᱪ:Wayback
  13. Geeti Sen. Crossing Boundaries. Orient Blackswan, 1997. ISBN 978-81-250-1341-9. Page 132. Quote: "Possibly, Punjabi is the only major South Asian language that has this kind of tonal character. There does seem to have been some speculation among scholars about the possible origin of Punjabi's tone-language character but without any final and convincing answer..."
  14. "Pakistan Census". Census.gov.pk. Archived from the original on 2011-09-12. Retrieved 2014-01-04.
  15. Census of India, 2001: population of Punjab by religion. Censusindia.gov.in. Retrieved 2012-01-18.
  16. "2011 Census: Main language (detailed), local authorities in England and Wales" (XLS). ONS. Retrieved 27 April 2013.
  17. [᱑], Census Profile – Province/Territory
  18. [᱒] Archived ᱒᱐᱑᱓-᱐᱗-᱐᱑ at the Wayback Machine., 2006 Census of Canada: Topic-based tabulations|Detailed Mother Tongue (103), Knowledge of Official Languages
  19. Masica 1991:25
  20. Burling 1970:chapter on India
  21. Bhatia 2008, p. 128.
  22. Bhardwaj 2016, pp. 12–13.
  23. Shackle 2003, p. 594.