ᱵᱤᱦᱟᱨ

ᱣᱤᱠᱤᱯᱤᱰᱤᱭᱟ, ᱨᱟᱲᱟ ᱜᱮᱭᱟᱱ ᱯᱩᱛᱷᱤ ᱠᱷᱚᱱ
ᱵᱤᱦᱟᱨ
ᱯᱚᱱᱚᱛ
Clockwise from top right: Holy river Ganga, near Mishri Ghat, Patna, Ruins of ancient Nalanda University, Mata Mundeshwari Temple in Kaimur, Madhubani painting from Mithila region, Mahabodhi Temple , Brahma Kund hot springs in Rajgir
Official logo of ᱵᱤᱦᱟᱨ
Emblem
ᱵᱤᱦᱟᱨ
ᱵᱤᱦᱟᱨ
Coordinates (ᱯᱟᱴᱱᱟ): 25°24′N 85°06′E / 25.4°N 85.1°E / 25.4; 85.1
ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱥᱤᱧᱚᱛ
ᱜᱚᱴᱷᱚᱱ᱒᱒ ᱢᱟᱨᱪ ᱑᱙᱑᱒
(ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱫᱤᱵᱚᱥ)
ᱥᱴᱮᱴᱦᱩᱰ᱒᱖ ᱡᱟᱱᱩᱣᱟᱨᱤ ᱑᱙᱕᱐
ᱨᱟᱡᱽᱜᱟᱲᱯᱟᱴᱱᱟ
ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱥᱚᱦᱚᱨᱯᱟᱴᱱᱟ
ᱦᱚᱱᱚᱛ᱓᱘
ᱥᱚᱨᱠᱟᱨ
 • ᱜᱚᱵᱽᱦᱚᱨᱱᱚᱨᱞᱟᱞ ᱡᱚ ᱛᱟᱱᱫᱚᱱ
 • ᱥᱤᱨᱟᱹ ᱢᱚᱱᱛᱨᱤᱱᱤᱛᱤᱥ ᱠᱩᱢᱟᱨ (JD(U))
 • Deputy Chief Ministerᱥᱩᱥᱤᱞ ᱠᱩᱢᱟᱨ ᱢᱚᱫᱤ[᱑] (BJP)
 • LegislatureBicameral
Legislative Council 75
Legislative Assembly 243
 • ᱦᱟᱭ ᱠᱚᱨᱴᱯᱟᱴᱱᱟ ᱦᱟᱭ ᱠᱚᱨᱴ
ᱮᱨᱤᱭᱟ [᱒]
 • ᱞᱮᱠᱷᱟᱜᱩᱴ94163 ᱠᱤᱢᱤ (36357 ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱟᱭᱤᱞ)
ᱮᱨᱤᱭᱟ ᱨᱮᱸᱠ᱑᱒
ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱥᱮᱨᱢᱟ(᱒᱐᱑᱑)[᱓]
 • ᱞᱮᱠᱷᱟᱜᱩᱴ᱑᱐᱓,᱘᱐᱔,᱖᱓᱗
 • ᱫᱷᱟᱹᱲ ᱮᱞ
 • ᱰᱮᱱᱥᱤᱴᱤ1102/ᱠᱤᱢᱤ2 (2850/ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱟᱹᱭᱤᱞ)
Demonym(s)Bihari
GDP (2016–17)[᱔]
 • Total᱕᱾᱑᱕ ᱞᱟᱠ
 • Per capita᱔᱙,᱖᱗᱓
ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ
 • ᱟᱹᱢᱟᱹᱞᱮᱫᱦᱤᱱᱫᱤ
 • ᱮᱴᱟᱜ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤᱢᱮᱭᱛᱷᱤᱞᱤ (recognised under the Eighth Schedule of the Constitution of India),[᱕] Urdu (in 15 districts)
ᱟᱤ. ᱮᱥ. ᱴᱤ (ᱭᱩᱴᱤᱥᱤ+᱐᱕:᱓᱐)
UN/LOCODEINBR
ᱟᱭ.ᱮᱥ.ᱳ ᱓᱑᱖᱖ ᱠᱳᱰIN-BR
ᱜᱟᱹᱰᱤ ᱨᱤᱡᱤᱥᱴᱨᱤBR
HDI (2017)increase 0.566[᱖] (medium) · 36th
ᱥᱮᱪᱮᱫ (2011)᱖᱑.᱘᱐%[᱗]
ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ (᱒᱐᱑᱑)᱙᱑᱘ /᱑᱐᱐᱐ [᱘]
ᱣᱮᱵᱽᱥᱟᱭᱤᱴgov.bih.nic.in

ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱫᱚ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱢᱤᱫ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱦᱤᱥᱟᱹᱵᱽ ᱛᱮ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱠᱟᱱᱟ, ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ ᱜᱮᱞᱵᱟᱨ ᱟᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱠᱟᱱᱟ, ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱚᱥᱟᱨ ᱵᱤᱥᱟᱹᱨ ᱙᱔,᱑᱖᱓ ᱜᱟᱺᱴ ᱠᱤᱞᱚᱢᱤᱴᱚᱨ (᱓᱖,᱓᱖᱗ ᱜᱟᱺᱴ ᱢᱤᱞ) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚᱧᱮ ᱨᱮ ᱱᱮᱯᱟᱞ, ᱮᱛᱚᱢ ᱨᱮ ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ, ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱨᱮ ᱯᱚᱪᱷᱤᱢ ᱵᱟᱝᱞᱟ, ᱟᱨ ᱯᱟᱪᱮ ᱨᱮ ᱩᱛᱛᱚᱨ ᱯᱨᱚᱫᱮᱥ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱴᱟᱺᱰᱤ ᱜᱟᱝᱱᱟᱹᱭ ᱛᱮ ᱦᱟᱯᱟᱴᱤᱧ ᱟᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱚᱣᱟ ᱯᱟᱪᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱥᱟᱢᱟᱝ ᱥᱮᱦᱮᱫ ᱞᱤᱸᱜᱤᱱ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱙] ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱨᱮ ᱯᱮᱭᱟ ᱢᱩᱬ ᱠᱟᱞᱪᱟᱨ ᱴᱚᱴᱷᱟ ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ: ᱢᱟᱜᱟᱫᱷ, ᱢᱤᱛᱷᱤᱞᱟ ᱟᱨ ᱵᱷᱚᱡᱽᱯᱩᱨ ᱾[᱑᱐] ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱥᱟᱸᱜᱮ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱟᱜ ᱡᱚᱜᱚᱼᱵᱮᱯᱟᱨ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾

ᱦᱚᱲ ᱮᱞ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱦᱚᱲ ᱮᱞᱥᱚᱝ ᱱᱟᱜᱟᱢ
ᱥᱮᱨᱢᱟᱦᱚᱲ.±%
1901 ᱒᱑,᱒᱔᱓,᱖᱓᱒—    
1911 ᱒᱑,᱕᱖᱗,᱑᱕᱙+1.5%
1921 ᱒᱑,᱓᱕᱘,᱙᱐᱕−1.0%
1931 ᱒᱓,᱔᱓᱘,᱓᱗᱑+9.7%
1941 ᱒᱖,᱓᱐᱒,᱗᱗᱑+12.2%
1951 ᱒᱙,᱐᱘᱕,᱐᱐᱐+10.6%
1961 ᱓᱔,᱘᱔᱑,᱐᱐᱐+19.8%
1971 ᱔᱒,᱑᱒᱖,᱐᱐᱐+20.9%
1981 ᱕᱒,᱓᱐᱓,᱐᱐᱐+24.2%
1991 ᱖᱔,᱕᱓᱑,᱐᱐᱐+23.4%
2001 ᱘᱒,᱙᱙᱙,᱐᱐᱐+28.6%
2011 ᱑᱐᱔,᱐᱙᱙,᱔᱕᱒+25.4%
ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ: ᱥᱤᱧᱚᱛᱤᱭᱟᱹ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ[᱑᱑]
ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ
ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ ᱥᱟᱭᱠᱚᱲᱟ
ᱦᱤᱱᱫᱩ
82.69%
ᱤᱥᱞᱟᱢ
16.86%
ᱮᱴᱟᱜ ᱠᱚ
0.44%

᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱦᱚᱲ ᱞᱮᱠᱷᱟ ᱡᱚᱠᱷᱟ ᱞᱮᱠᱟᱛᱮ, ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱑᱐᱔,᱐᱙᱙,᱔᱕᱒ ᱜᱩᱴ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱥᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱷᱮᱨ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱣᱟ ᱫᱚ ᱜᱚᱴᱟ ᱑,᱑᱐᱖ ᱦᱚᱲ ᱥᱟᱶ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱷᱤᱲ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱯᱚᱱᱚᱛ ᱦᱚᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱡᱟᱱᱟᱝ ᱡᱟᱹᱱᱤ ᱫᱚ ᱑᱐᱐᱐ ᱠᱚᱲᱟ ᱨᱮ ᱙᱑᱘ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱓] ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱤᱱ ᱕᱘% ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱫᱚ ᱒᱕ ᱵᱚᱪᱷᱚᱨ ᱠᱷᱚᱱ ᱠᱚᱢ ᱩᱢᱚᱨ ᱠᱚᱠᱚ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ, ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱥᱤᱧᱚᱛ ᱨᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱰᱮᱦᱮᱨ ᱜᱮᱭᱟ ᱾ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ, ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮ ᱥᱚᱦᱚᱨ ᱨᱤᱱ ᱦᱚᱲᱟᱜ ᱵᱟᱲᱦᱟᱣ ᱫᱚᱨ ᱫᱚ ᱑᱑.᱒᱙ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾[᱑᱔][᱑᱕] ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮ ᱒᱐᱑᱑ ᱥᱟᱞ ᱨᱮ ᱥᱤᱠᱷᱱᱟᱹᱛ ᱫᱚᱨ ᱫᱚ ᱖᱑.᱘᱐% (ᱠᱚᱲᱟ ᱫᱚ ᱗᱑.᱒% ᱟᱨ ᱛᱤᱨᱞᱟᱹ ᱫᱚ ᱕᱑.᱕%) ᱢᱮᱱᱟᱜᱼᱟ ᱾[᱑᱓]

ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱦᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

ᱥᱟᱹᱠᱷᱭᱟᱹᱛ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

  1. "Nitish Kumar to take oath as Chief Minister of Bihar, Sushil Modi to be deputy CM - Times of India". The Times of India. Retrieved 2017-07-27.
  2. "State Profile". Government of Bihar. Retrieved 27 September 2017.
  3. "census of india". Census of India 2001. Government of India. 27 May 2002. Archived from the original on 3 April 2007. Retrieved 14 April 2007. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  4. "Bihar Budget Analysis 2018–19" (PDF). PRS Legislative Research. Archived from the original (PDF) on 16 ᱮᱯᱨᱤᱞ 2018. Retrieved 24 ᱡᱩᱱ 2018. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  5. "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 5 ᱢᱟᱨᱪ 2016. Retrieved 28 ᱢᱮ 2016. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)CS1 maint: archived copy as title (link)
  6. "Sub-national HDI - Area Database". Global Data Lab (in ᱟᱝᱜᱽᱨᱮᱡᱤ). Institute for Management Research, Radboud University. Retrieved 25 September 2018.
  7. "6 – State of Literacy". Provisional Population Totals – India (PDF) (Report). Censusindia.gov.in. pp. 108. 111. Retrieved 22 August 2018.
  8. "Census 2011 (Final Data) - Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)" (PDF). planningcommission.gov.in. Planning Commission, Government of India. Retrieved 3 October 2018.
  9. "State Profile". Government of Bihar. Archived from the original on 22 September 2017. Retrieved 17 April 2015.
  10. Roy, Ramashray; Wallace, Paul (6 February 2007). India's 2004 Elections: Grass-Roots and National Perspectives. p. 212. ISBN 9788132101109. Retrieved 13 April 2017.
  11. "Decadal Variation In Population Since 1901" (PDF). Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. 2011. Archived from the original on 26 February 2022. Retrieved 8 September 2022.
  12. "C-16 Population By Mother Tongue – Bihar". Census of India 2011. Office of the Registrar General. Retrieved 14 March 2020.
  13. ᱑᱓.᱐ ᱑᱓.᱑ "MOHFW NFHS-5 Survey" (PDF).
  14. "Urban and Rural Population of India 2011". Archived from the original on 15 March 2012. Retrieved 29 October 2016.
  15. ᱛᱩᱢᱟᱹᱞ ᱦᱩᱲᱟᱹᱜ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :4

ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱡᱚᱱᱚᱲ[ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ | ᱯᱷᱮᱰᱟᱛ ᱥᱟᱯᱲᱟᱣ]

Government
General information

ᱪᱷᱟᱸᱪ:ᱵᱤᱦᱟᱨ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱧᱮᱞᱡᱚᱝ ᱴᱷᱟᱶ ᱠᱚ